In de aanloop naar de heropening van het Stedelijk Museum Amsterdam begin 2010 toont het Van Gogh Museum hoogtepunten uit de rijke collectie in de tentoonstellingsvleugel. De tentoonstelling Avant Gardes '20 / '60 vertelt het verhaal over de kunst van de roerigste decennia uit de vorige eeuw – de jaren twintig en de jaren zestig – en van een verschuiving in de culturele machtsverhoudingen in de wereld.
De jaren '20
In de jaren '20 speelde de avant-garde zich nog vrijwel exclusief in Europa af. Parijs bleef het centrum van de vernieuwingen dat het al sinds lang was, met onder meer het late kubisme van Picasso en het surrealisme. Maar ook in Duitsland en Nederland bloeide met onder meer het Bauhaus en De Stijl een radicaal nieuw kunstbegrip. Veel verder naar het Oosten, in Moskou en Leningrad, ontstonden revolutionaire stromingen die als Russisch constructivisme bekend staan. Picasso, Mondriaan, Van Doesburg, Schwitters en Malevich behoren tot de belangrijkste vertegenwoordigers van de avant-garde van die tijd.
De jaren '60
Veertig jaar later vonden belangrijke ontwikkelingen binnen de avant-garde ook in Amerika plaats, met name in New York en Los Angeles. In het land van de onbegrensde mogelijkheden ontstonden stromingen als pop art, minimal art en conceptual art, met kunstenaars als Warhol, Andre en Nauman. In West-Europa bleef Parijs belangrijk, met vertegenwoordigers van het nouveau réalisme, en kwamen steden als Düsseldorf, Keulen en Amsterdam naar voren.
De rol van het Stedelijk MuseumAmsterdam vervulde na de Tweede Wereldoorlog een brugfunctie: veel Amerikaanse kunstenaars realiseerden hier hun eerste museale presentaties en wisten zo voet aan de grond in West-Europa te krijgen. Het Stedelijk Museum speelde daarbij veelal een verbindende rol en slaagde erin een toonaangevende collectie op te bouwen. Dit overzicht met ruim 60 werken laat de uitzonderlijke kwaliteit van de collectie zien van het Stedelijk Museum, maar ook – vanuit het perspectief van West-Europa – het verhaal van de omslag van oost naar west.
(Bron: Stedelijk Museum)