Op een OV-fiets, door de Maastunnel, naar de Rotterdamse havenwijk Heijplaat: een bezoek aan de jaarlijkse expositie in de Onderzeebootloods behoort tot onze favoriete culturele zomeruitjes. We zijn er dit weekeinde voor het vierde jaar op rij, dit keer voor XXXL Painting, waarin drie 'schildersbeesten' -elk met een eigen benadering van verf en doek- zich met elkaar meten en de dialoog met elkaar aangaan. De eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat we er dit keer wat minder van hadden verwacht... immers, de Onderzeebootloods is de grootste en één van de imponerendste expositieruimtes van Nederland, en daarmee de Plek Der Plekken voor grote, grootse installatiekunst. Waarom dan voor schilderkunst gekozen? Maar het viel mee. Sterker nog, we vonden het geweldig.
Over het werk van de Amerikaan Chris Martin kunnen we kort zijn: dat spreekt ons niet aan. Het vliegt stilistisch gezien alle kanten op en we missen een klik tussen werk en locatie. Nee, dan de bijdrage van Jim Shaw! Net als Mike Kelley, met wie hij ooit de punkband Destroy All Monsters oprichtte en jarenlang bevriend was, samplet Shaw talloze elementen uit de rijke Amerikaanse beeldcultuur. Jim Shaw, een uiterst virtuoos tekenaar, 'plukt' elementen uit gravures, reclameplaatjes, illustraties, strips, platenhoezen en (veelal surrealistische) kunstwerken. Die combineert hij tot grote cut-outs die tesamen een zeer gedetailleerde maar niettemin gigantische kijkdoos vormen, of hij schildert ze op oude, verbleekte theaterdecors waarvan de sleetse textuur perfect past bij die van de verweerde, vaalgroene loodsmuren. Magnifiek, en de reis vanuit Amsterdam helemaal waard.
En toen moest het hoogtepunt nog komen: de Amsterdammer Klaas Kloosterboer maakte voor de gelegenheid enorme monochrome doeken in felle kleuren. Op sommige daarvan schilderde hij grote gekleurde stippen of sneed die uit het canvas. Uit andere doeken stanste hij kleinere stippen in de vorm van grof gepixelde letters. Oudere, al dan niet gestippelde doeken zijn 'verfrommeld' en zo gevormd tot grove kledingstukken: een broek, een overall, gele werkhandschoenen, een clownspak. De helft van de werken hangt stil. De andere helft glijdt daarvoor langzaam langs, aan een rail. Zo ontstaan steeds nieuwe combinaties, en al die combinaties blijken geslaagde, abstracte composities. Veel meer nog dan dat van Shaw is het werk van Kloosterboer één geheel: een gigantisch perpetuüm mobile, een subliem feest van vorm en kleur, iets om helemaal blij van te worden. Hebben we dus tóch nog een installatie gezien in de Onderzeebootloods...