donderdag 11 juni 2015

biënnale van venetië | 4. enkele favorieten


Een paar van onze favorieten uit het overweldigende Biennale-aanbod: drie collateral events, één bijdrage uit de Giardini en één uit de Arsenale. Op de foto’s vanaf linksboven met de klok mee:

1. De Sovjet Unie refereerde aan zichzelf als het ‘Derde Romeinse Rijk’. An Archaeologist’s Collection van Grisha Bruskin oogt alsof archeologen in de verre toekomst een ruïne van dit rijk hebben ontdekt en blootgelegd. Als onze ogen eenmaal gewend zijn aan het donker in de voormalige Santa Catarina-kerk zien we dat de vloer geheel is bedekt met aarde. Daarin liggen meer dan dertig ‘beschadigde’ sculpturen van allerlei archetypische Sovjets: arbeiders, schoolkinderen en soldaten, alsmede van wapentuig en socialistische symbolen. De beelden worden aangelicht met schijnwerpers en zijn te zien vanaf looppaden die strategisch over de ‘opgravingen’ zijn geplaatst. Bruskin, zo lezen we achteraf, maakte eerst een serie gave beelden, beschadigde die vervolgens flink, goot ze in brons en begroef ze drie jaar lang in Italië vlak bij ruïnes van het Eerste en Tweede Romeinse Rijk om ze zo het gewenste patina (en symbolische lading) te geven.

2. De tekstwerken van de Portugees João Louro passen heel mooi in de magnifieke, achttiende eeuwse bibliotheek van Palazzo Loredan. Met de song I’ll Be Your Mirror van The Velvet Underground als uitgangspunt toont Louro ondermeer een aantal grote reflecterende zwarte panelen, waarin we onszelf weerspiegeld zien. De panelen hebben 'foto-onderschriften' die verwijzen naar specifieke historische gebeurtenissen, zoals die keer dat dichter Arthur Rimbaud werd gefotografeerd toen hij onderweg was naar Abessinië. Op even simpele als effectieve wijze weet Louro het voor elkaar te krijgen dat een gebeurtenis uit het verleden naar het nu wordt geplaatst en dat de kijker er tegelijkertijd onderdeel van wordt. Verder toont hij grote geschilderde boekomslagen, stukjes filmscript op billboard-formaat en nog zo het één en ander, maar vooral die zwarte panelen blijven ons bij.

3. Verbinding is het thema van de gezamenlijke tentoonstelling My East Is Your West van de Indiase Shilpa Gupta en de Pakistaan Rashid Rana in Palazzo Benzon. Niet alleen de verbinding tussen de twee landen waar de kunstenaars vandaan komen, maar ook die tussen bewoners van die landen en ons. Rashid Rana weet die verbinding te realiseren door middel van een videoprojectie waarin we middenin een drukke straat van Lahore enkele decorwandjes zien staan die een reproduktie op ware grootte vormen van de barokke ruimte waarin wij zelf naar diezelfde projectie staan te kijken, inclusief Caravaggio-schilderij. In de video scheuren jongens op brommers langs en doet een popcornverkoper goede zaken, maar de meeste voorbijgangers nemen de tijd om het vreemde decor te bekijken en te bediscussiëren. Net zoals wij hén bekijken en bediscussiëren.

4. Het Australische paviljoen in de Giardini is gevuld met wat op het eerste gezicht het resultaat van goedbedoelde huisvlijt lijkt: gehaakte beesten, broodsculpturen, naïef beschilderde klokken. Het werk blijkt al snel zeer uitgesproken en gelaagd: we zien ondermeer vreemde vissoorten gemaakt uit sardineblikjes, vogelnestjes van versnipperd geld en ‘tribale’ maskers geborduurd van de vezels van militaire uniformen. De curiositeiten, veelal netjes opgesteld in zwarte vitrinekasten, vormen tesamen een waarlijk wonderlijke Wunderkammer met een duidelijke boodschap: ons milieu gaat naar de kloten. De enorme hoeveelheid werk blijkt allemaal van één en dezelfde kunstenaar te zijn: Fiona Hall, een grande dame in down under.

5. Helemaal achterin op het Arsenale-terrein, in een overwoekerd stukje groen, vinden we één van de meest bescheiden en subtiele bijdragen, een in situ werk van de Amerikaanse Sarah Sze. Tussen de bomen hangen ijle draadjesgedoetjes te wiebelen in de wind. Aan de draden zitten kleine opgedroogde stukjes verf in allerlei kleurtjes. Poëtisch, verfijnd werk is het, dat helemaal los lijkt te staan van de dreigende boodschap die deze Biënnale zo kenmerkt. Maar dat is slechts schijn, want boven de fragiele structuren hangen flinke keien te wiebelen aan een akelig dun draadje. De titel: The Last Garden.