woensdag 15 februari 2017

'de explosie kwam van rechts'



De titel hierboven komt van een tijdens zijn 'nucleaire' periode gemaakt schilderij van de Italiaanse kunstenaar Enrico Baj (1924 – 2003) van wie momenteel een retrospectief in het Cobramuseum te zien is. Play As Protest maakt nostalgisch naar een overzichtelijkere tijd, nog niet eens zo lang geleden, toen links en rechts nog duidelijk goed en fout waren, pacifisme en protest de norm vormden en er nog ongegeneerd idealistische en/of maatschappijkritische kunst werd gemaakt. Baj richtte zijn pijlen op de bourgeoisie, het fascisme, de atoomwedloop, het ‘militair-industrieel complex’, de voortschrijdende industrialisering, de elite* en in de laatste jaren van zijn leven op mediamagnaat, politicus en ‘proto-Trump’ Berlusconi. Zijn werk vormt daarmee een alternatieve geschiedschrijving van Italië vanaf de Tweede Wereldoorlog tot en met de opkomst van het neoliberalisme – en voor een goed begrip zijn de begeleidende teksten essentieel. Dat moge allemaal zwaar klinken, maar de bijna honderd getoonde schilderingen en collages zijn vrijwel allemaal hartstikke kleurrijk en vrolijk, soms op het uitbundige af: Baj wist uiterst serieus engagement te vatten in werk waar het maakplezier zowat vanaf spat – kom daar nog eens om tegenwoordig.

*) De elite: vroeger waren dat de rijken, de 'hoge heren'. Anno 2017 zijn er mensen die óns, randstedelijke liefhebbers van kunst en cultuur, zo aanduiden. Nog even en iedereen met een bril op is verdacht. "Laat Duizend Bloemen Bloeien!"