maandag 12 september 2016

sad waters



Nick Cave is een man met vele talenten: zanger, songschrijver, bandleider (van Nick Cave & The Bad Seeds), performer, componist (met Warren Ellis) van sfeervolle filmmuziek, schrijver, scenarist, acteur. En tevens onbeschaamd poseur. Lange tijd ging dat laatste gepaard met de nodige zelfspot en (vaak gitzwarte) humor, maar zo pakweg de laatste tien, vijftien jaar leek Cave steeds meer in zijn eigen imago te gaan geloven. In 20.000 Days On Earth, het quasi-diepzinnige documentaire portret dat in 2014 in de bioscopen draaide, zagen we de acteur Nick Cave die de mythe Nick Cave uitspeelde zonder ook maar het geringste spoortje (zelf-)relativering. Maar wat we vooral betreurden was dat zijn muziek gaandeweg steeds routineuzer leek te klinken. Gemakzuchtiger. Onwaarachtiger.

De opnames van Cave's zojuist verschenen nieuwe plaat Skeleton Tree vonden plaats niet lang nadat één van 's mans kinderen, de 15-jarige Arthur, dodelijk verongelukte. Hoewel de songs grotendeels al waren geschreven vóór dat tragische ongeval plaatsvond is de muziek op Skeleton Tree van de eerste tot de laatste noot doordrenkt van intens verdriet. Nick Cave balanceert hier ergens tussen onzekerheid, kwetsbaarheid en vermoeidheid en laat dat openhartig horen. En moedig, want om zo’n vers trauma op tape te vangen is één ding, maar om dat vervolgens op de hele wereld los te laten is toch wel even wat anders. Hoe dan ook, van onwaarachtigheid is hier volstrekt geen sprake meer. Helaas leidt zo'n van tragiek doortrokken creatieproces niet automatisch tot een fantastische plaat. De nieuwe nummers zijn veelal onopgesmukte, tamelijk abstracte, drone-achtige soundscapes en daarmee verwant aan Cave’s filmmuziek, met dit verschil dat hij er nu nogal onvast overheen (praat-)zingt. Daarbij klinkt hij alsof hij de juiste melodieën nog niet helemaal heeft gevonden en hij z’n gebroken stem spaart voor als dat moment ooit komt. Om de loodzware sfeer niet te doorbreken lopen the Bad Seeds op hun tenen en beroeren ze hun instrumenten liefst zo minimaal en zo zachtjes mogelijk. In een aantal gevallen pakt die omzichtige, weifelachtige werkwijze erg goed uit: met name het ragfijne Girl In Amber is prachtig. Maar het voortslepende I Need You werkt al gauw op de zenuwen, en als er een stukje verderop een heuse operazangeres wordt opgevoerd leidt dat tot een soort new age-kitsch. Skeleton Tree vormt de indrukwekkende weerslag van een rouwproces en is daarom moeilijk objectief te beoordelen. Maar alle vijfsterren-recensies ten spijt, het behoort niet tot Nick Cave's beste werk en is zeker niet het meesterwerk dat menigeen er graag in wil horen. Wel is dit een volstrekt unieke plaat in 's mans oeuvre, en de meest aangrijpende bovendien.