zondag 28 augustus 2011

the tree of death


Lars von Trier’s Melancholia was dé grote concurrent van Terence Malick’s The Tree Of Life op het Filmfestival van Cannes. De twee films hebben nogal wat overeenkomsten. Ook in Melancholia zitten hallucinante space-scènes: we zien al in de eerste minuten dat de Aarde zal worden geraakt door de veel grotere planeet Melancholia, die zich tot voor kort verschool achter de zon. Alles wat in Malick’s evolutie-sequentie zo secuur is opgebouwd zal in één enorme big bang worden weggevaagd.

Net als in The Tree Of Life speelt het centrale verhaal van Melancholia zich af in familieverband. Een huwelijksfeest loopt behoorlijk uit de klauwen, en naast het onmogelijke gedrag van de depressieve bruid Justine dragen ook haar ouders, haar werkgever en tot op zekere hoogte haar schaapachtige bruidegom daar het nodige aan bij. Dit alles tot groot ongenoegen van zus Claire, die het luxueuze feest tot in de puntjes dacht te hebben georganiseerd. In dit deel van de film zit nog de nodige zwarte humor, maar in de tweede helft is daar geen sprake meer van. Doemplaneet Melancholia komt dan steeds dichterbij en dat maakt Justine steeds berustender en daarmee rustiger: ze lijkt het naderende Einde te verwelkomen en er zelfs enig fysiek genot aan te ontlenen (in een prachtige nachtelijke scène laat ze zich teder liefkozen door het spookachtige licht van de planeet.) Claire intussen raakt steeds meer in paniek als al haar vertrouwde zekerheden één voor één wegvallen: de stroom valt uit, de butler blijft weg, de fourwheeldrives weigeren, manlief pleegt zelfmoord... en dan blijkt uitgerekend die onberekenbare, labiele Justine degene om op te steunen als het erop aankomt.

Het is niet moeilijk om de naderende planeet te zien als een metafoor voor Justine’s depressie (de kleur van Melancholia is blue...) De bedreigde aarde staat voor de ‘normale’ Claire. De imponerende soundtrack komt uit Wagner’s Tristan en Isolde – ook al zo’n gedoemd tweetal dat elkaar vindt in de dood.

Melancholia is net als The Tree Of Life een 'bedachte' film vol zware thema's en dito symboliek. Maar waar Terence Malick zijn hoofdrolspelers als vehikelen gebruikt om een 'kosmisch' verhaal te vertellen, zet Lars von Trier planeten in om iets over de gemoedstoestand van zijn hoofdrolspelers te zeggen. Dat maakt Von Trier's film een heel stuk menselijker... en daarmee heel wat beter te verteren.